Ngā Puanga Pūtaiao

Ko tā Ngā Puanga Pūtaiao he haumi ake ki te Māori me ngā Iwi o Te Moana-nui-a-Kiwa, otirā ngā kairangahau aramahi-wawaenga, ki te whakarite me te whakakore i ō rātou aramahi rangahau i roto i te mahi pūtaiao, hangarau, pūhanga me te pāngarau (STEM). He kaupapa wā-poto tēnei, otirā ka whakarato i te $19.3 miriona (hāunga te GST) hei tautoko i te 20 Pūkenga pea, puta noa i te whā tau.

Te whāinga o Ngā Puanga Pūtaiao

Ko te whāinga o te Pūkengatanga, he haumi ake ki Ngā Tāngata Māori me Te Moana-nui-a-Kiwa ki te whakarite aramahi i roto i te rangahau Pūtaiao, te Hangarau, te Pūhanga me te Pāngarau (STEM) me te whakatipu i te whatunga o Ngā Tāngata Māori me Te Moana-nui-a-Kiwa i roto i te pūnaha rangahau, pūtaiao me te auaha (RSI). Mā te Pūkengatanga e whakarite i te urunga, te kokenga rānei o ngā kaiārahi anamata o Ngā Tāngata Māori me Te Moana-nui-a-Kiwa ki roto i te rangahau STEM ki te rāngai mahi RSI, te hanga aramahi taketake hoki e tōnui ai rātou.

He whakamārama o Ngā Puanga Pūtaiao

E tohu ana a Ngā Puanga Pūtaiao ki ngā wā aramahi-tōmua, aramahi-wawaenga hoki o ngā kairangahau pūtaiao, i te wā e puāwai mai ana ngā kairangahau, otirā e whakaatu ana i ō rātou pūkenga me te puanga. I taua wā hoki, he makuhane, he mōrearea hoki tēnei wā o te aramahi. Ka tautoko ngā Pūkengatanga o Ngā Puanga Pūtaiao i ngā kairangahau kia angitu ai, kia koke whakamua ai hoki ki te whakawhanake i ngā kākano hou mō ngā whakareanga hou o ngā kairangahau STEM.

Ka whai whakaaro tētahi pae motuhake o te Māori me ngā Iwi o Te Moana-nui-a-Kiwa i te hāngai o ngā tono māraurau ki te whakarite mēnā i tutuki ngā whāinga me ngā paearu o ngā Pūkengatanga. Mā te pae e whakatau i ngā tono hāngai, ā, ka matapōkere te whiriwhiri i ngā Pūkengatanga.

He mea whakahaere Ngā Pūkengatanga o Ngā Puanga Pūtaiao e Te Apārangi, mā te Kāwanatanga o Aotearoa.

Ngā pūtea o Ngā Puanga Pūtaiao

E rua ngā momo Pūkengatanga, ko ngā Pūkengatanga aramahi-tōmua (0-6 tau te tautōhito mahi rangahau i muri o te PhD) me ngā Pūkengatanga aramahi-wawaenga (7-15 tau te tautōhito mahi rangahau i muri o te PhD). He whā tau te roa o ngā momo Pūkengatanga e rua, ā, ka whakawhiwhia ngā mea katoa i runga i te tikanga o te Tūranga Mahi Ukiuki 0.8, māna kua whakaaetia kētia i mua.

Ka utua te Pūkengatanga aramahi-tōmua o Ngā Puanga Pūtaiao i ia tau (hāunga te GST):

  • $80,000 ki te utu i te kairangahau
  • $80,000 mō ngā utu whakahaere
  • $40,000 mō ngā utu e whai pānga ana ki te rangahau.

Ko te tapeke o te Pūkengatanga aramahi-tōmua o Ngā Puanga Pūtaiao, he $800,000 ki ia whakawhiwhinga.

Ka utua te Pūkengatanga aramahi-wawaenga o Ngā Puanga Pūtaiao i ia tau (hāunga te GST):

  • $110,000 ki te utu i te kairangahau
  • $110,000 mō ngā utu whakahaere
  • $60,000 mō ngā utu e whai pānga ana ki te rangahau.

Ko te tapeke o te Pūkengatanga aramahi-wawaenga o Ngā Puanga Pūtaiao, he $1,120,000 ki ia whakawhiwhinga.

He mōhiohio anō

Mō ētahi atu mōhiohio o te māraurautanga me te tukanga kōwhiri, haere ki te paaetukutuku a Te Apārangi.

He kōrero mō te Pūkengatanga o Ngā Puanga Pūtaiao(external link) — te paetukutuku a Te Apārangi

Last updated: 11 August 2023